اشتباهات رایج در طراحی اپلیکیشن موبایل و راههای جلوگیری از آنها
اشتباهات رایج در طراحی اپلیکیشن موبایل از چالشهایی بوده که با رعایت برخی اصول فنی میتوان از آنها گریخت. بهشرط آنکه از طراحان هنرمند و مطلع به امور طراحی کمک گرفته باشیم. در این مطلب تا حد امکان به این اشتباهات و راههای جلوگیری از آنها میپردازیم.
اولین اشتباه: تجربه کاربری ضعیف
طراحی UI بدون در نظر گرفتن اندازه و وضوح صفحهنمایشهای مختلف در دستگاههای گوناگون، منجر به تجربه کاربری ضعیف یا به عبارتی تکهتکه شدن صفحهنمایش میشود. طرحبندیهای واکنشگرا (responsive layouts)، وزن دهی به ویجتهای Layout، تست اپ روی دستگاههای مختلف و بررسی مقیاسبندی و چیدمان مناسب از راهکارهای مقابله با این مشکل هستند. البته استفاده از گرافیک جذاب و ساده و درعینحال حرفهای و متعادل در طراحی UI و UX نیز از راههای غلبه بر تجربه کاربری ضعیف محسوب میشوند.
دومین اشتباه: هدفگذاری نادرست و فقدان برنامه استراتژیک
هدفگذاری در فرآیند طراحی غالباً از همان ابتدا در رتبۀ اول توجه قرار دارد. بهگونهای که در طول پیادهسازی اپلیکیشن تمامی ارکان را زیر سلطه خود به سمت و سویی خاص رهبری میکند. بدین ترتیب کاربر بهمحض ورودش به اپ هدف اصلی و کاربرد اپ را بهخوبی فهمیده و در صفحات مختلف سردرگم و حیران نیست. پس هدفگذاری نادرست و فقدان برنامه استراتژیک از اشتباهات رایج در طراحی اپلیکیشن موبایل بوده اما شفافسازی اهداف برای کاربر، ارائه ارزش پیشنهادی، شناخت کافی از مخاطب و بررسی بازخورد کاربران از راههای بهبود اوضاع است.
سومین اشتباه: نادیدهگیری وظایف پسزمینه (Background Tasks)
نادیدهگیری وظایف پسزمینه در طراحی اپ منجر به کاهش کارایی و تجربه کاربری ضعیف شده، زیرا این وظایف برای انجام انواع عملیات طولانیمدت بدون مسدود کردن رابط کاربری ضروری هستند. در اینجا استفاده از Kotlin Coroutines برای کارهای پسزمینه پیشنهادشده تا از انجام عملیات زمانبر روی رشته اصلی (main thread) اجتناب شود.
چهارمین اشتباه: کمبود بودجه (بودجهبندی نادرست)
عدم اختصاص گیری بودجه کافی از همان ابتدای کار و محدودیت بودجه در ادامه فعالیت نیز از اشتباهات رایج در طراحی اپلیکیشن موبایل به شمار میرود. چراکه توسعه اپلیکیشن نیازمند بودجه خاص و جداگانه بوده و بودجهبندی نادرست، سبب رهاشدگی اپلیکیشن در نقطه اوج به خاطر مشکلات مالی و شکست یک برند خوشنام میشود. نیاز وافر به گروه توسعهدهنده، امکانات متعدد درخواستی کارفرما، پیچیدگی پروژه و الزام حضور متخصصان بازاریابی و زمانبر بودن پروسه، نشان داده ساخت اپ، پروژهای کمهزینه نیست. پس انجام تحقیقات قبل از شروع کار، مشاوره با شرکتهای مطرح، نظرسنجی از فریلنسرهای توسعهدهنده رصد بودجه را آسان و تهیه یک چارت، دیاگرام و نمودار از امکانات موردنظر، تشخیص زمان تقریبی را سهلتر میسازد.
پنجمین اشتباه: عدم استفاده از بهترین شیوههای امنیتی
ذخیره اطلاعات حساس بدون رمزگذاری مناسب یا استفاده از روشهای ارتباطی ناامن نیز توانسته بسیاری از اپهای موفق را زمینگیر سازد. چراکه ذخیره اطلاعات حساس بدون رمزگذاری مناسب منجر به افشای دادهها و نقض حریم خصوصی کاربران میشود. استفاده از روشهای ارتباطی ناامن نیز به مهاجمان اجازه داده تا اطلاعات را در حین انتقال رهگیری کنند. برای پیشگیری باید به پیادهسازی HTTPS برای ارتباطات شبکه پرداخته و الگوهای کدگذاری ایمن را پیگیری نمایید.
ششمین اشتباه: عدم بهینهسازی بازاریابی در شبکههای اجتماعی
اشتباهات رایج در ساخت اپلیکیشن موبایل فقط در محدودۀ پیادهسازی و ساخت متوقف نشده و گاهاً تا مرحلۀ انتشار و بازاریابی نیز بهپیش میروند. بدین ترتیب عدم بهینهسازی فرآیند بازاریابی در شبکههای اجتماعی یکی از این اشتباهات شاخص و البته بزرگترین آنها به شمار میرود. شبکههای اجتماعی بستری وسیع را برای حضور فعال طیف گستردهای از جامعه هدفتان به خود اختصاص دادهاند که بیبرنامگی دربارۀ آن اشتباهی هولناک و زمینهساز دوری از کانون بزرگی از توجهات است. صرف هزینه بابت بازاریابی در شبکههای اجتماعی، اپ شمارا از انزوا خارج و دربهای موفقیت را برویش میگشاید.
هفتمین اشتباه: عدم بهینهسازی تصاویر
گنجاندن تصاویر بزرگ و حجیم به دلیل افزایش حجم دانلود، قاتلی خفته و ساکت است که باهدف قرار دادن عملکرد اپ بهمرور زمینۀ نابودی آن را فراهم میسازد. با بهینهسازی تصاویر و استفاده از کتابخانههایی مانند Glide یا Picasso برای بارگیری و ذخیرهسازی کارآمد تصاویر، جلوی بروز این اشتباه را خواهید گرفت. چراکه از همان ابتدا مانع ورود چنین تصاویری به داخل فضای اپ میشوید.
هشتمین ویژگی: امکانات فراوان و آیکونهای متعدد
ویژگیهای متعدد بیفایده، امکانات اضافی و آیکونهای زیاد، خصوصاً در نسخه اولیه، اپلیکیشن شمارا بیشازاندازه پیچیده و شلوغ نشان داده و بهراحتی کاربران نهچندان حرفهای را فراری میدهد. بدین ترتیب از اشتباهات رایج در طراحی اپلیکیشن موبایل عدم توجه به اصل سادگی در عین کمال با تعبیه فیچرهای متعدد در اپ است. چراکه چنین فضایی نیازها، فیچرها و هدف اصلی برنامه را در هالهای از ابهام فروبرده و باعث نارضایتی کاربر و ارتقا ریسک موفقیت میشود. ساخت اپ با امکانات ضروری و واگذاری آپشنهای پیچیدهتر در مراحل بعدی توسعه و در ورژنهای جدید، در صورت نیاز و بر اساس نظرات کاربران، بهترین راهکار پیشرو است.
نهمین اشتباه: دسترسیپذیری محدود
کاربران دارای معلولیت، مسن یا دارای نیازهای خاص بخش بزرگی از کاربران برنامههای کاربردی موبایل را به خود اختصاص میدهند. نادیدگی این قشر عظیم و عدم توجه بدانها در حین طراحی سبب شده، برنامهای کمتر فراگیر با جامعیت محدود را تولید و عرضه نمایید. همچنین برخی از اپها به دلیل مسائل قانونی یا سیاستهای داخلی شرکتها ممکن است، تنها در کشورهای خاص یا در مناطق جغرافیایی مشخص در دسترس باشند. البته بعضی اپها نیز تنها به کاربران با اشتراکهای خاص یا پرداخت هزینه برای استفاده از ویژگیهای پیشرفته دسترسی میدهند. درحالیکه با طراحی اپی دارای «قابلیت دسترسی (accessibility)» و استفاده از ابزارهایی برای تست دسترسپذیری برنامهتان، بهراحتی تعداد کاربران خود را ارتقا خواهید داد.
دهمین اشتباه: نادیدهگیری کارایی باتری
نادیدهگیری کارایی باتری در طراحی اپ، منجر به مصرف بیشازحد انرژی و کاهش عمر باتری دستگاه و بروز Memory Leaks و خرابی احتمالی برنامه میشود. این موضوع به دلیل استفاده نادرست از منابع سیستم، اجرای مداوم فرآیندهای پسزمینه بدون نیاز و عدم بهینهسازی کد، رخ میدهد که منجر به نارضایتی کاربر و تجربه کاربری ضعیف میگردد. جهت مقابله با این نوع اشتباهات رایج در طراحی اپلیکیشن موبایل استفاده از «WeakReference» برای ارجاع به اشیا به شما کمک میکند تا از نشتی حافظه جلوگیری کنید، زیرا این ارجاعات به Garbage Collector اجازه میدهند تا اشیای غیرضروری را در صورت نیاز آزاد کند. علاوه بر این در مؤلفههای با عمر طولانی مانند «Activity» یا «Fragment»، انتشار منابع مانند (ثبتنام در Listener ها یا خدمات) پس از اتمام کار ضروری است تا از مصرف حافظه اضافی جلوگیری شود.
یازدهمین اشتباه: طراحی غیر ریسپانسیو
در طراحی غیر ریسپانسیو (Non-Responsive Design) اپها بهطور خاص برای اندازههای مشخصی از صفحهنمایش طراحیشده و بهطور مؤثری برای تمامی دستگاههای هوشمند بهینهسازی نشدهاند. در این نوع طراحی، صفحات در اندازههای متفاوت صفحهنمایش بهدرستی نمایش داده نشده و کاربر نیاز به زوم یا اسکرول افقی دارد. ثبات در اندازه (طراحی تصاویر و نوارها به اندازههای ثابت) نداشتن مقیاسپذیری (عدم رؤیت قسمتهایی از صفحه) و عدم بهینهسازی برای دستگاههای مختلف از مشکلات رایج است. برای بهبود طراحی غیر ریسپانسیو از تکنیکهای طراحی ریسپانسیو مانند استفاده از واحدهای نسبی (مانند درصد، em و rem) و رسانه کوئریها (Media Queries)، همچنین فریمورکهای مدرن مثل Bootstrapطراحان بهره میبرند.
دوازدهمین اشتباه: نادیدهگیری تست واحد
نادیدهگیری تست واحد بهعنوان یکی از اشتباهات رایج در طراحی اپلیکیشن موبایل به معنای عدم انجام ارزیابیهای دقیق و منظم بر روی اجزاء کوچکتر و مستقل کد است که منجر به بروز اشکالات و نقصهای اساسی در عملکرد کلی اپلیکیشن میشود. این غفلت هزینههای بالایی برای اصلاح مشکلات در مراحل بعدی توسعه ایجاد کرده و کیفیت نهایی محصول را تحت تأثیر قرار میدهد. در این حالت جهت صحت کد و رفع مشکلات در مراحل اولیه توسعه، تستهای واحد جامع نوشتهشده، زیرا انتشار رسمی اپلیکیشن بدون انجام تست نهایی در دستگاهها و ورژن های مختلف، سبب بروز برخی خطاها مانند ناکارایی، باگ و عملکرد نامطلوب اپ میشود.
سیزدهمین اشتباه: مدیریت ناکافی خطا
مدیریت ناکافی خطاها در اپلیکیشن به معنای عدم دارا بودن سیستم مناسب برای تشخیص، گزارش و حل خطاها است. این امر منجر به بروز مشکلات برنامهای در دسترس کاربران خواهد شد و سبب از دست رفتن اطمینان و اعتماد کاربران نسبت به اپلیکیشن میگردد. راهکار رفع این مشکل پیشبینی خطاهای بالقوه، مدیریت استثناها و ارسال پیامهای خطای معنیدار به کاربران میباشد.
چهاردهمین اشتباه: نادیدهگیری استراتژی cross platform
عدم بهکارگیری استراتژی cross platform در توسعه و طراحی اپلیکیشن موبایل به معنای حضوری ناموفق در تکنولوژیهای روز دنیا و عدم بهرهمندی از عملکردی چندبعدی است. امکان توسعه در پلتفرمهای اندروید و iOS بدون محدودیت، بزرگترین مزیتی است که ابزارهای توسعهدهنده cross platform برای اپهای کنونی به ارمغان آوردهاند.
امروزه فریمورکهای مناسبی مانند React Native یا Flutter امکان توسعه یکبار و اجرا در چند پلتفرم را فراهم میکنند. همچنین برنامهنویسی بر اساس استانداردها و الگوهای طراحی متناسب با هر پلتفرم، تجربه کاربری یکسان و مطلوبی ارائه میدهد.
پانزدهمین اشتباه: انتشار نامنظم آپدیتها
با به پایان رسیدن ساخت اپلیکیشن، شما وارد مرحلۀ بعدی با درجه اهمیتی چهبسا بیشتر شده که شامل بهروزرسانیها و ارائه نسخههای جدید جهت ارتقا عملکرد اپلیکیشن میشود. بدین ترتیب عدم بهروزرسانی منظم از اشتباهات رایج در طراحی اپلیکیشن موبایل بوده، زیرا با بهروزرسانی منظم، گسترش قابلیتها و افزایش آپشنها درگذر زمان، در رقابت تنگاتنگ رقبا در بازار هدف تجربه بهتری از کار کردن با اپلیکیشن خود را فراهم میسازید.
شانزدهمین اشتباه: عدم توجه به بهینهسازی یا ASO
عدم توجه به بهینهسازی اپلیکیشن (ASO) منجر به کاهش قابلتوجهی در دیده شدن و دانلودهای اپلیکیشن شما میشود. بدون بهبود در عوامل کلیدی مانند عنوان، توضیحات و کلمات کلیدی، اپلیکیشن ممکن است در جستجوها ناپیدا بماند و فرصتهای رشد و جذب کاربران جدید را از دست بدهد. بهینهسازی مکرر کلمات کلیدی تغییرات رتبهبندی نتایج اپلیکیشنها در گوگل پلی یا اپاستور را به همراه داشته و از راههای نجات و کشف هویت یک اپلیکیشن در میان میلیونهای نمونۀ مشابه است.
هفدهمین اشتباه: ایجاد نرمافزارهای موبایل مشابه با برنامههای کامپیوتر
ایجاد نرمافزارهای موبایل مشابه با نرمافزارهای کامپیوتر، تجربه کاربری ضعیفی را رقم میزند. چراکه برخلاف تصور عموم ساخت نرمافزار موبایلی همان نسخه کوچکتر از نرمافزاری مربوط به کامپیوتر نیست. پس یکی دیگر از اشتباهات رایج در طراحی اپلیکیشن موبایل عدم توجه به هدف نرمافزار موبایل بهعنوان یک عضو مجزا از همتای کامپیوتری خود است. برای حل مشکل باید قبول کرد، طراحی و عملکرد هر پلتفرم به نیازها و قابلیتهای خاص خود وابسته است. این تفاوتها شامل اندازه صفحهنمایش، نحوه تعامل با کاربر و امکانات سختافزاری میباشد که اگر نادیده گرفته شوند، رضایت کاربران را کاهش میدهند.
هجدهمین اشتباه: استفاده از CTA در جای اشتباه
قرار دادن فراخوان به اقدام (CTA) در مکانهای نامناسب در اپلیکیشن سبب کاهش نرخ تبدیل میشود. اگر CTA درجایی غیرمنتظره یا نامربوط قرار گیرد، کاربران آن را نادیده گرفته و فرصت تعامل با ویژگیهای مهم اپلیکیشن از دست میرود. طراح باید اطمینان حاصل نماید که تمام جنبههای این دکمهها بهخوبی و درستی اعمالشدهاند.
کلام آخر اشتباهات رایج در ساخت اپلیکیشن موبایل:
در طراحی اپلیکیشن بهکارگیری اطلاعات نامربوط و نامناسب در صفحات اصلی، استفاده بیشازحد از پنجرههای مُدال به شکلهای گوناگون، عدم یکپارچگی و خوانایی مناسب متن از دیگر اشتباهات رایج محسوب میشوند. ولی گاهاً شاهد عدم دسترسی آسان به اطلاعات و ایجاد یک نرمافزار تلفن همراه بهصورت انعکاسی از وبسایت نیز هستیم.